જસ્ટિસ વરાલે – જાહેર હિત ના હિમાયતી તેવા એક ન્યાયાધીશ

જસ્ટિસ વરાલે – જાહેર હિત ના હિમાયતી તેવા એક ન્યાયાધીશ.

જસ્ટિસ વરાલે – જાહેર હિત ના હિમાયતી તેવા એક ન્યાયાધીશ – આ રીતે કર્ણાટક હાઈકોર્ટના વકીલોએ જસ્ટિસ પ્રસન્ના બી વરાલેનું વર્ણન કર્યું, જેમની શુક્રવારે SC કૉલેજિયમે ટોચની અદાલતમાં બઢતી માટે ભલામણ કરી હતી.

ઑક્ટોબર ૨૦૨૨ થી કર્ણાટક હાઈકોર્ટના મુખ્ય ન્યાયાધીશ તરીકે, તેઓ જાહેર હિતમાં અનેક સુઓ મોટુ કેસો શરૂ કરવા માટે જાણીતા છે. કર્ણાટક હાઈકોર્ટમાં જતા પહેલા, તેમણે લગભગ ૧૪ વર્ષ સુધી બોમ્બે હાઈકોર્ટના જજ તરીકે સેવા આપી હતી.

તેમની પદોન્નતિની ભલામણ કરતી વખતે, કૉલેજિયમે ધ્યાન દોર્યું હતું કે તેઓ અનુસૂચિત જાતિમાંથી આવેલા ઉચ્ચ ન્યાયાલયના એકમાત્ર મુખ્ય ન્યાયાધીશ છે. “હું એવા પરિવારમાં જન્મ લેવાનું નસીબદાર હતો જેને ડૉ બી.આર. આંબેડકરના આશીર્વાદ મળ્યા હતા. મહાન વિદ્વાન અને રાજકીય વિચારકને કારણે હું આ ઉમદા સંસ્થામાં છું,” જસ્ટિસ વરાલે ૧૨ ઓક્ટોબર, ૨૦૨૨ ના રોજ બોમ્બે બાર એસોસિએશન દ્વારા તેમના માટે આયોજિત વિદાય કાર્યક્રમમાં કહ્યું હતું.

તેમણે કહ્યું કે તેમના દાદાને ડૉ બી.આર. આંબેડકર દ્વારા ઔરંગાબાદ (હવે છત્રપતિ સંભાજીનગર તરીકે ઓળખવામાં આવે છે) લઈ જવામાં આવ્યા હતા અને આંબેડકરે ત્યાં શરૂ કરેલી કોલેજ મિલિંદ મહાવિદ્યાલયના અધિક્ષક તરીકે નિમણૂક કરવામાં આવી હતી.

જસ્ટિસ વરાલે એ એક કાર્યક્રમ માં જણાવ્યું હતું કે “અન્યથા દૂરના વિસ્તારની એક નાની વ્યક્તિ (તેના દાદાનો ઉલ્લેખ કરીને) ઔરંગાબાદ જવાનું સપનું પણ ન વિચારી શકે, અને પછી તેની ભાવિ પેઢીઓ કાનૂની વ્યવસાય અપનાવે અને હાઈકોર્ટના ન્યાયાધીશની બેઠક શણગારે,” .

તેમણે એમ પણ કહ્યું છે કે આંબેડકરે તેમના પિતા ભાલચંદ્ર વરાલેને કાયદાકીય શિક્ષણ મેળવવાની સલાહ આપી હતી. ભાલચંદ્ર વરાલે અનેક અદાલતોમાં ન્યાયિક અધિકારી હતા અને છેવટે બોમ્બે હાઈકોર્ટના રજિસ્ટ્રાર બન્યા.

મહારાષ્ટ્રની સરહદે કર્ણાટકના નિપાણી ખાતે 1962માં જન્મેલા જસ્ટિસ વરાલેએ 1985માં એડવોકેટ તરીકે પ્રવેશ મેળવતા પહેલા ડૉ બાબાસાહેબ આંબેડકર મરાઠા યુનિવર્સિટીમાંથી કલા અને કાયદાનો અભ્યાસ કર્યો હતો.

તેમની કારકિર્દીની શરૂઆતમાં, તેઓ એડવોકેટ એસ એન લોયાની ચેમ્બરમાં જોડાયા અને સિવિલ અને ફોજદારી કાયદાનો અભ્યાસ કર્યો. તેઓ ૧૯૯૦ થી ૧૯૯૨ સુધી ઔરંગાબાદની આંબેડકર લો કોલેજમાં લેક્ચરર પણ હતા.

તેમણે ઔરંગાબાદમાં બોમ્બે હાઈકોર્ટની બેંચમાં સહાયક સરકારી વકીલ અને વધારાના સરકારી વકીલ તરીકે અને યુનિયન ઓફ ઈન્ડિયાના વધારાના સ્ટેન્ડિંગ કાઉન્સેલ તરીકે કામ કર્યું હતું. ૧૮ જુલાઈ, ૨૦૦૮ના રોજ તેમની બોમ્બે હાઈકોર્ટના જજ તરીકે નિમણૂક કરવામાં આવી હતી.

બોમ્બે હાઈકોર્ટના ન્યાયાધીશ તરીકે, તેમની આગેવાની હેઠળની બેંચોએ આંબેડકરના લખાણો અને ભાષણોને પ્રકાશિત કરવાના અટકેલા પ્રોજેક્ટ પરની પીઆઈએલ સહિત જાહેર હિતમાં સુઓ મોટુ કેસો શરૂ કર્યા.

જસ્ટિસ વરાલેની આગેવાની હેઠળની ખંડપીઠે જાન્યુઆરી ૨૦૨૨ માં એક સુઓ મોટુ પીઆઈએલ પણ શરૂ કરી હતી, જેમાં મહારાષ્ટ્રના સતારા જિલ્લાના ખિરખિંડી ગામની છોકરીઓને તેમની શાળા સુધી પહોંચવા માટે દરરોજ હાથ ધરવા પડે છે તે જોખમી બોટ સવારી વિશેના સમાચારને ધ્યાનમાં લેતા.

બેન્ચે સરકારને રાજ્યમાં સમાન દુર્દશાનો સામનો કરી રહેલા શાળાના બાળકોને મદદ પૂરી પાડવા જણાવ્યું હતું.

ઑક્ટોબર ૧૫, ૨૦૨૨ના રોજ કર્ણાટક હાઈકોર્ટના મુખ્ય ન્યાયાધીશ બન્યા પછી, તેમણે જાહેર હિતના કેસો લેવાનું ચાલુ રાખ્યું. જાન્યુઆરી ૨૦૨૩માં જ્યારે બેંગલુરુનો મેટ્રો થાંભલો તૂટી પડ્યો હતો, જેમાં એક યુવાન માતા અને તેની પુત્રીનું મોત થયું હતું, ત્યારે જસ્ટિસ વરાલેએ મીડિયામાં આ ઘટનાના અહેવાલના આધારે સુઓમોટુ પીઆઈએલ શરૂ કરીને શહેરના નાગરિક સત્તાવાળાઓ પાસેથી જવાબો માંગ્યા હતા.

ડિસેમ્બર 2023 માં, તેણે બેલગાવીમાં એક આદિવાસી મહિલાને છીનવી અને માર માર્યા પછી તેણે સુઓ મોટુ પીઆઈએલ શરૂ કરી કારણ કે તેનો પુત્ર શ્રીમંત પરિવારની એક મહિલા સાથે ભાગી ગયો હતો.

આ ઘટનાની સખત નિંદા કરતા જસ્ટિસ વરાલેએ કહ્યું, “આ કેવી રીતે બને છે? એક તરફ આપણે આઝાદી કા અમૃત મહોત્સવ ઉજવીએ છીએ અને ૭૫ વર્ષ પછી આ સ્થિતિ છે?

આપણે ફક્ત હેમ્લેટમાં શેક્સપીયરના શબ્દો ઉધાર લઈ શકીએ અને કહી શકીએ: ‘ડેનમાર્ક રાજ્યમાં કંઈક સડેલું છે’.

તેમણે અનુસૂચિત જાતિઓ અને જનજાતિઓને ભેદભાવથી બચાવવા માટેના કાયદાના ઢીલા અમલ માટે કર્ણાટક સરકાર માટે કડક શબ્દો પણ બોલ્યા હતા.

ફેબ્રુઆરી ૨૦૨૩ માં, મુખ્ય ન્યાયાધીશ વરાલેની આગેવાની હેઠળની બેન્ચે એસસી/એસટી એક્ટના અમલીકરણમાં નિષ્ફળતાઓ પર રાજ્ય સરકારની ઝાટકણી કાઢી હતી.

“રાજ્ય સરકાર આવી બાબતોમાં માત્ર મૂક પ્રેક્ષક બની શકે નહીં. જ્યારે અધિનિયમ કેલેન્ડર વર્ષમાં ઓછામાં ઓછી બે વૈધાનિક બેઠકો યોજવાની જોગવાઈ કરે છે, એક વર્ષ માટે એક પણ બેઠક ન યોજવી, તે ચોક્કસપણે આ કોર્ટને આપવામાં આવેલી ખાતરીને અનુરૂપ નથી…,” બેન્ચે ચુકાદો આપ્યો.

ત્યારબાદ, રાજ્ય સરકારે આ કાયદાના અમલીકરણની દેખરેખ રાખવા માટે રચાયેલી ઉચ્ચ સત્તાવાળી તકેદારી સમિતિની બેઠક યોજી હતી.

આપ બીજા કર્રેન્ત અફેર્સ ને ટોપિક પર જાણકારી માટે અહીં ક્લિક કરો.