GPAI નવી દિલ્હીની ઘોષણા
આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સ (GPAI) પર વૈશ્વિક ભાગીદારી, જે ૨૯ સભ્ય દેશોના જોડાણ છે, એ તમામ દેશોની સર્વસંમતિ દ્વારા નવી દિલ્હીની ઘોષણા અપનાવી છે, જેમાં AI સિસ્ટમના વિકાસ અને જમાવટથી ઉદ્ભવતા જોખમોને ઘટાડવાની જરૂરિયાત અને સૌને આ ખુબજ મહત્વ ના સંસાધન સમાન રીતે મળી રહે તેના પર ભાર મૂકવામાં આવ્યો છે. આવા સંસાધન કમ્પ્યુટિંગ અને ઉચ્ચ ગુણવત્તાવાળા વિવિધ ડેટાસેટ્સ છે જેના થી નવીન AI વિક્સાવા માં આવે છે.
લોકશાહી દેશો દ્વારા પ્રથમ પ્રયાસ
જે દેશો માં લોકશાહી પ્રચલિત છે, તેવા દેશો ના માર્ગદર્શન હેઠળ GPAIઆ, એ એક AI વિકસાવવા નો પ્રયત્ન છે. એમાં બધા લોકશાહી દેશો સહકાર અને જોખમ ના સમાન ભાગે સહભાગી થયી ને AI વિકસાવે છે. તેમાં ભારત, યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ, યુકે, ફ્રાન્સ, જાપાન અને કેનેડા જેવા દેશો છે. એક મોટી ટેક સુપરપાવર, ચીન, બહુપક્ષીય જૂથનો ભાગ નથી.
GPAI એ ChatGPT અને Google Bard જેવા જનરેટિવ AI પ્લેટફોર્મ લોન્ચ કર્યા પછી જૂથના સભ્યો દ્વારા મીટિંગનો પ્રથમ પ્રયાસ છે. ઘોષણામાં નોંધ્યું છે કે GPAI સભ્યો, લાગુ કરાયેલ AI પ્રોજેક્ટ્સ દ્વારા, જનરેટિવ AI સહિત સમકાલીન AI સમસ્યાઓ અને સામાજિક સમસ્યાઓ અને વૈશ્વિક પડકારોને સંબોધિત કરવાના હેતુથી, , લાભો વધારવા અને સંકળાયેલ જોખમોને ઘટાડવા મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવશે.
ઘોષણામાં અદ્યતન AI સિસ્ટમ્સમાં ઝડપી સુધારણા અને આર્થિક વૃદ્ધિ પેદા કરવાની તેમની શક્યતાઓને સ્વીકારવામાં આવી હતી, પરંતુ તે ખોટી માહિતી, બેરોજગારી, પારદર્શિતા અને ન્યાયીતાનો અભાવ, બૌદ્ધિક સંપત્તિ અને વ્યક્તિગત ડેટાનું રક્ષણ અને માનવ અધિકારો અને અને લોકશાહી મૂલ્યો માટેના જોખમો જેવી સિસ્ટમોથી ઉદ્ભવતી ચિંતાઓને પ્રકાશિત કરે છે.
“અમે ૨૦૨૪ માટે લીડ ચેર તરીકે ભારતના ઇરાદાને સમર્થન આપીએ છીએ, GPAI સભ્યો વચ્ચે વૈશ્વિક ભાગીદારી માટે સહયોગી AIને પ્રોત્સાહિત કરવાના તેના પ્રયાસમાં AI સંશોધન અને નવીનતા, જેમ કે AI કમ્પ્યુટિંગ, ઉચ્ચ સંશોધન માટે નિર્ણાયક સંસાધનોની સમાન ઍક્સેસને પ્રોત્સાહન આપવાના ઉદ્દેશ્યથી પ્રોજેક્ટને સમર્થન આપીએ છીએ. ગુણવત્તાયુક્ત વૈવિધ્યસભર ડેટાસેટ્સ, અલ્ગોરિધમ્સ, સૉફ્ટવેર, ટેસ્ટબેડ્સ અને અન્ય AI-સંબંધિત સંસાધનો લાગુ બૌદ્ધિક સંપદા સંરક્ષણ અને ડેટા સંરક્ષણ કાયદાઓનું પાલન કરે છે,” ઇન્ડિયન એક્સપ્રેસ અંગ્રેઝી અખબાર ના પ્રમાણે ઘોષણામાં જણાવ્યું હતું.
ભારત માટે એક જીત
વર્તમાન સ્વરૂપમાંની ઘોષણા એ ભારત માટે નોંધપાત્ર જીત છે, જેણે વિશ્વના તમામ દેશો વચ્ચે ડિજિટલ જાહેર માળખાકીય સુવિધાઓનું મોડેલ બનાવીને અને તેને સમર્થન આપીને AI સિસ્ટમના નિર્માણ માટે સહયોગી અભિગમ માટે દલીલ કરી હતી. સભ્ય દેશો વચ્ચેનો આવો સહકાર સાર્વભૌમ AI સિસ્ટમ સ્થાપિત કરવાની ભારતની યોજનાને સમર્થન આપશે જે આ ક્ષેત્રની કેટલીક કંપનીઓના વર્ચસ્વ સાથે સ્પર્ધા કરવા માટે મહત્વપૂર્ણ છે.
વૈશ્વિક મુદ્દાઓ
ઈલેક્ટ્રોનિક્સ અને આઈટી રાજ્ય મંત્રી રાજીવ ચંદ્રશેખરે પ્રેસ સાથે વાતચીત કરતી વખતે જણાવ્યું હતું કે, આ ઘોષણાનો ઉદ્દેશ્ય એવી સ્થિતિ પ્રદાન કરવાનો છે કે જ્યાં AI અને તેના લાભો ગ્લોબલ સાઉથ સહિત વિશ્વના તમામ દેશો માટે સમાવિષ્ટ અને ઉપલબ્ધ હોય. પાંચ કલાકની મંત્રી સ્તરીય ચર્ચા બાદ આ ઘોષણા સ્વીકારવામાં આવી હતી.
ઘોષણામાં એમ પણ કહેવામાં આવ્યું છે કે AI પર વૈશ્વિક માળખું લોકશાહી મૂલ્યો અને માનવ અધિકારોના પાયા પર આધારિત હોવું જોઈએ, ગૌરવ અને સુખાકારીની સુરક્ષા, વ્યક્તિગત ડેટાની સુરક્ષાની ખાતરી કરવી, લાગુ બૌદ્ધિક સંપદા અધિકારોનું રક્ષણ, ગોપનીયતા અને સુરક્ષા, નવીનતાને પ્રોત્સાહન આપવું જોઈએ. AI નો વિશ્વાસપાત્ર, જવાબદાર, ટકાઉ અને માનવ-કેન્દ્રિત ઉપયોગ હોવો જોઈએ.
કૃષિ મુદ્દાઓ
GPAI સભ્યોએ પણ નવી “વિષયક અગ્રતા” તરીકે કૃષિ ક્ષેત્રમાં AI નવીનીકરણને સમર્થન આપવા સંમત થયા હતા. IT મંત્રી અશ્વિની વૈષ્ણવે અગાઉ કહ્યું હતું કે, ભારત એઆઈ ઈનોવેશનમાં કૃષિને પ્રાથમિકતા ક્ષેત્ર તરીકે સામેલ કરવા માટે દબાણ કરી રહ્યું છે.
“અમે ટકાઉ ખાદ્ય ઉત્પાદન પ્રણાલીને સુનિશ્ચિત કરવા અને ઉત્પાદકતા અને ઉત્પાદનમાં વધારો કરવા, ઇકોસિસ્ટમને પુનર્જીવિત કરવામાં મદદ કરવા, આબોહવા પરિવર્તન માટે શમન અને અનુકૂલન માટેની ક્ષમતાને મજબૂત કરવા માટે ટકાઉ ખાદ્ય ઉત્પાદન પ્રણાલીને સુનિશ્ચિત કરવા અને સ્થિતિસ્થાપક કૃષિ પદ્ધતિઓનો અમલ કરવા માટે જોખમ-પ્રમાણસર વિશ્વસનીય AI એપ્લિકેશનના વિકાસ અને ઍક્સેસને પ્રોત્સાહન આપવાના મહત્વને સ્વીકારીએ છીએ. આત્યંતિક હવામાન, દુષ્કાળ, પૂર અને અન્ય આપત્તિઓ, અને તે જમીન અને જમીનની ગુણવત્તામાં ઉત્તરોત્તર સુધારો કરે છે, તેમજ કૃષિ પુરવઠા શૃંખલામાં કામદારોના સમાવેશ અને સશક્તિકરણને પ્રોત્સાહન આપે છે,” ઘોષણામાં જણાવ્યું હતું.
ઘોષણામાં એમ પણ કહેવામાં આવ્યું છે કે GPAI અમારી વહેંચાયેલ મૂલ્યો પર આધારિત કુશળતા, રાષ્ટ્રીય અને પ્રાદેશિક મંતવ્યો અને અનુભવોની વ્યાપક શ્રેણીને સુનિશ્ચિત કરવા માટે ઓછી અને મધ્યમ આવક ધરાવતા દેશો પર વિશેષ ધ્યાન કેન્દ્રિત કરીને વિવિધ સભ્યપદને અનુસરશે. જૂથના વર્તમાન સભ્ય સેનેગલને GPAI ની સ્ટીયરિંગ કમિટીમાં ઉન્નત કરવામાં આવ્યા હતા.